Gojnik olimpijski – łac. sideritis scardica
herbata górska, herbata grecka,
naturalna viagra – afrodyzjak – nektar mitycznych bogów!
Gojnik jest to roślina porastająca zbocza gór. Ma właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybiczne i przeciwzapalne, przez co w naturalny sposób wzmacnia odporność, zwalcza kaszel, pomaga w infekcjach dróg oddechowych, a dzięki wysokiej zawartości olejków eterycznych świetnie inhaluje. Działa przeciwbólowo, niezastąpiony jest w objawach przeziębienia i grypy, a nawet zapaleniu płuc czy oskrzeli.
Dlaczego gojnik z Olimpu?
- Jest wyjątkowy. W całej Grecji jest 17 odmian gojnika, natomiast sideritis scardica (olympus tea) rośnie tylko na górze Olimp. Uprawiany jest na dużych wysokościach, takich jak 1100 m n.p.m lub więcej. Na rynku istnieje wiele herbat “górskich”, ale są one uprawiane na zerowej wysokości, na równinie i nie mają nic wspólnego z właściwościami gleby i mikroklimatu Olimpu.
- Ma bogaty aromat i smak.
- 100% czysta roślina, uprawiana organicznie “jak chce Bóg”.
Sideritis scardica pomaga w usuwaniu złogów białkowych, które są jedną z głównych przyczyn choroby Alzheimera i demencji starczej.
Wpływa pozytywnie na pracę mózgu i hamuje jego stany zapalne wywołujące kłopoty z pamięcią i zawroty głowy.
Na podstawie badań prof. Jensa Pahnke – niem. biologa molekularnego oraz lekarza kliniki Neurologicznej Uniwersytetu w Magdeburgu
Odrobina historii
Gojnik jest najbardziej popularny właśnie w Grecji. Ponadto sideritis (czyli właśnie gojnik) po raz pierwszy pojawił się w „ De Materia Medica”, najważniejszej księdze o ziołach w czasach starożytnych, 5-tomowym dziele Pedaniusa Dioskurydesa, greckiego botanika, farmaceuty i lekarza. I było to już w I w. n.e.! Dużo wcześniej wspomniał też o gojniku Hipokrates – „ojciec medycyny”, nazywając go panaceum – lekiem na wszystko.
Łacińska nazwa nawiązuje do greckiego słowa „sideros”, które oznacza po prostu żelazo – a tego dobra jest w gojniku naprawdę wiele!
Napar z gojnika był w starożytności podawany żołnierzom, zarówno dopiero wyruszającym na wojnę, jak i tym poszkodowanym w wyniku bojów. Z tego powodu, sideritis zwany był herbatką żołnierzy. Napój najpierw pomagał w wzmacnianiu organizmu, a potem w gojeniu się ran i regeneracji, działał też antybakteryjnie, zapobiegając zakażeniom.
Gojnik i jego magiczna moc
Jak już wiemy, gojnik świetnie wpływa na gojenie się ran – regeneruje skórę od środka, pomaga w walce z uporczywym trądzikiem.
- Jest źródłem cennych składników mineralnych (m.in. cynku, magnezu, sodu, kobaltu, miedzi, lecz przede wszystkim żelaza) – dzięki temu poprawia funkcjonowanie układu krążenia, pomaga w walce z niedokrwistością, naturalnie wyrównuje temperaturę ciała oraz ciśnienie krwi.
- Bogata zawartość flawonoidów, które chronią układ krwionośny i sercowo – naczyniowy
- Szczególnie pomocny w anemii, wzmacnia włosy i słabe paznokcie.
- Poprawia pracę wątroby, odtruwa organizm wyzbywając go z toksyn.
- Wspaniale oczyszcza nerki ( zwiększa diurezę i usuwa piasek nerkowy) i pęcherz moczowy, szczególnie polecany przy nawracających infekcjach układu moczowego – naturalny środek moczopędny.
- Działa pozytywnie na funkcjonowanie układu pokarmowego, zwalcza niestrawność i zaburzenia żołądkowo – jelitowe.
- Reguluje pracę układu nerwowego.
- Wzmacnia układ odpornościowy, działa przeciwzapalnie, antybakteryjnie i przeciwgrzybiczo.
- Zwalcza kaszel, pomaga wyleczyć stany zapalne dróg oddechowych, dzięki wysokiej zawartości olejków eterycznych świetnie inhaluje. Pomocny w objawach przeziębienia i grypy, a nawet zapaleniu płuc czy oskrzeli.
- Skuteczny przy astmie i dusznościach.
- Herbata górska zawiera teinę i jest naturalnym przeciwutleniaczem (niszczy wolne rodniki, opóźnia procesy starzenia się), w czym jest bardzo podobna do powszechnie nam znanej zielonej herbaty, tyle, że nie zawiera kofeiny.
- Pobudza, daje energię i pomaga w przebudzeniu się – może zastąpić nam poranną kawę!
- Napar działa wzmacniająco i regenerująco po intensywnym wysiłku fizycznym.
- Niweluje uczucie zmęczenia, poprawia samopoczucie, działa uspokajająco.
Gojnik jest skuteczny w leczeniu schorzeń gruczołu krokowego – prostaty! Poza tym uważany jest za naturalny afrodyzjak przez zawartość cynku i miedzi – pierwiastków odpowiadających za płodność i libido.
Stosowanie gojnika nie ogranicza się do fitoterapii. Jest również wykorzystywany w kosmetyce. Właściwości antyoksydacyjne, dezynfekujące i detoksyfikujące sprawiają, że gojnik jest surowcem do produkcji kremów antiageing oraz jako składnik chroniący przed promieniami UV.
Roślina ma urzekający zapach np i we Włoszech wykorzystywana jest do produkcji perfum, jednak nie jest to na razie rozpowszechnione na szeroką skalę.
Sekrety parzenia herbatki górskiej
Napar powinno zaparzać się wyłącznie z „wierzchołków”: kwiatków, łodyżek i listków. Dlatego najlepiej wybrać gojnik w formie całych kwiatków albo kwiatków z łodyżkami.
Aby stworzyć najlepszy napar z gojnika, wrzucamy do szklanki jedną – dwie gałązki (połamać z listkami i łodyżką) lub dwa jego kwiatki. Zalewamy wrzątkiem, przykrywamy, czekamy 5-10 minut i przecedzamy.
Uwaga – w okresie przeziębień i grypy możemy parzyć gojnik o kilka minut dłużej, aby wydobyć jeszcze więcej drogocennych olejków eterycznych.
Można również przygotować herbatkę w tradycyjny grecki sposób, mianowicie zalewamy gojnik zimną wodą, przykrywamy, powoli zagotowujemy i ściągamy z ognia, czekamy kilka minut, cedzimy i pijemy.
Unikaj długotrwałego gotowania gojnika, ponieważ straci on korzystne właściwości.
Napar uzyskuje żółto – zielonkawą barwę. W smaku delikatny, świeży, lekki, łagodny, o przyjemnym ziołowo-korzennym posmaku.
Jeśli chcesz osłodzić napar, użyj do tego miodu lub karobu. Można także nieco urozmaicić smak, dodając odrobinę świeżego imbiru, kilka listków mięty czy plasterek cytryny.
Śmiało można eksperymentować, dodając inne zioła, np. szałwię, rumianek, dziką miętę lub werbenę.
Doskonały również na zimno – skutecznie gasi pragnienie, dostarcza mikroelementów i zapobiega odwodnieniu organizmu.
Gojnik warto pić regularnie również w okresach obniżonej odporności i większego ryzyka infekcji.
Uwaga! Na kaszel, do naparu (po lekkim wystudzeniu) dodajemy miód i laskę cynamonu.
Przy zakupie
Pamiętajmy, aby surowiec nie był mechanicznie rozdrobniony, a w postaci całych łodyg z kwiatkami lub samych kwiatów. Na pewno nie powinien być mielony, gdyż najbardziej wartościowe są szczyty łodyżek z kwiatami, które zawierają najwięcej substancji aktywnych oraz olejków eterycznych. Uwalniają się one podczas parzenia nadając jednocześnie naparowi piękny żółto – zielony kolor. Codzienne spożywanie naparu z gojnika raz a nawet 2-3 razy dziennie nie posiada szczególnych przeciwwskazań, niemniej jednak należy zachować szczególną ostrożność u kobiet w ciąży i karmiących piersią, a także u dzieci, ponieważ nie ma danych dotyczących działania u tych grup lub są one niewystarczające. Nie stwierdzono również możliwości przedawkowania tego specyfiku i związanych z tym działań niepożądanych.
Skład chemiczny
Gojnik jako herbata ma przyjemny zapach, ze względu na olejek eteryczny – nawet jeśli w niektórych gatunkach jego ilość jest nieznaczna. Wykryto kilkadziesiąt składników w olejku eterycznym gojnika, głównie terpenowych. Ich procent zależny jest od gatunku i miejsca występowania rośliny oraz od sposobu suszenia i przechowywania. Dominują alkohol seskwiterpenowy alfa-cardinol, kwas heksadekanowy, beta-kariofilen, neridiol, octadecenol. Olejek ulega szybkiemu rozkładowi pod wpływem temperatury. Najwięcej jest go w kwiatach, dlatego wskazane jest kupowanie jak najmniej rozdrobnionego surowca i pocięcie go dopiero tuż przed użyciem.
Surowiec zawiera również flawonoidy (m.in. apigeninę, luteolinę, rutozyd, naryngeninę), kwasy fenolowe (m.in. kwas kwaoilochinowy, p-kumarowy), glikozydy fenolowe, garbniki, kumaryny, sterole (kampesterol, stigmasterol, ß-sitosterol) oraz duże ilości minerałów: wapnia, potasu, magnezu, sodu i żelaza.
Takie spektrum składników czynnych warunkuje wielokierunkowe działanie surowca. W Polsce ostatnie lata przyniosły zainteresowanie gojnikiem jako surowcem leczniczym. Warto bliżej poznać weryfikowane naukowo, wielokierunkowe właściwości lecznicze tej niepozornej rośliny.
Przeciwbakteryjne – Wykazują je przede wszystkim wyciągi alkoholowe, działanie jest bardzo szerokie, obejmuje m.in. Staphylococcus epidermidis, Micrococcus luteus, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa. Umiarkowana aktywność przeciwko K. pneumoniae. To dlatego gojnik często jest stosowany w chorobach infekcyjnych górnych dróg oddechowych, jako środek przeciwbakteryjny.
Antyoksydacyjne – Wynika z obecności polifenoli i ich właściwości antyoksydacyjnych. Można przypuszczać, że przetwory z gojnika mogą hamować procesy starzenia.
Przeciwzapalne – Liczne badania potwierdziły tę właściwość ekstraktów z gojnika. Ich skuteczność przeciwzapalna porównywalna jest do indometacyny.
Cytotoksyczne – W badaniach in vitro stwierdzono, że dzięki zawartości kwasu chlorogenowego, ferrulowego, apigeniny i luteoliny, wyciąg eterowy wykazuje działanie na czerniaka i białaczkę.
Profilaktyczne – Wyciągi z Sideritis stymulują różnicowanie komórek osteoblastycznych, działanie to może zostać wykorzystane przy leczeniu osteoporozy.
Gastroprotekcyjne – Największą aktywność w tym kierunku wykazuje ekstrakt butanolowy – działanie silniejsze niż ranitydyna.
Wychwyt zwrotny monoamin – W przeprowadzonych badaniach nieklinicznych wyciągi z gojnika wykazały właściwości hamujące wychwyt zwrotny serotoniny, noradrenaliny i dopaminy. Większą aktywność wykazywały wyciągi alkoholowe niż wodne. Autorzy badań sugerują, że terpeny, flawonoidy i fenole mogą być odpowiedzialne za działanie na OUN, co może być wykorzystane w profilaktyce i leczeniu zaburzeń lękowych, depresji głównej, zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, upośledzenia umysłowego, chorób neurodegeneracyjnych w mózgu. Największym zainteresowaniem cieszy się jednak działanie hamujące procesy neurodegeneracyjne w mózgu, jednak konieczne są dalsze badania naukowe pozwalające na bezpieczne i skuteczne stosowanie przetworów gojnika.
